 |
| Διαμόρφωση LSB στο KEN-480AT. |
Το SSB είναι τα αρχικά των λέξεων (Single Side Band) που σημαίνουν απλή πλευρική ζώνη ή καλλίτερα μονή πλευρική ζώνη. Είναι ένας τύπος διαμόρφωσης του φέροντος σήματος (ή κύματος). Ο πομπός επεξεργάζεται ένα συμβατικό σήμα με διαμόρφωση πλάτους (ΑΜ=Amplitude Modulation) και εξαλείφει την μία πλευρική ζώνη και το κέντρο του φέροντος. Ενώ αυτό μπορεί να ακούγεται περίπλοκο, είναι μια αρκετά απλή ιδέα για να καταλάβουμε τι ακριβώς γίνεται.
Στη συμβατική διαμόρφωση κατά πλάτος (ΑΜ) εκπέμπεται το φέρον κύμα με τις δύο πλευρικές του.
Για παράδειγμα ας αναφέρουμε μία εκπομπή στους 1000 KHz (ένας μεγάκυλος) - ακριβώς στη μέση της μπάντας των μεσαίων κυμάτων όπως συνηθίζουμε να λέμε. Σε αυτό το σήμα η μουσική ακούγεται στο κέντρο του φέροντος αν όμως συντονίσουμε λίγο δεξιά ή αριστερά δηλαδή στις δύο πλευρικές τότε διαπιστώνουμε ότι υπάρχει ξύσιμο και παραμόρφωση αν ο δέκτης είναι ψηφιακός τότε θα παρατηρήσουμε στο συχνόμετρό του ότι έχουμε ξεφύγει από τους 1000 KHz. Έτσι διαπιστώνουμε στην πράξη ότι υπάρχουν δύο πλευρικές στο φέρον κύμα. Το ένα πλευρικό σήμα βρίσκεται στους 999 KHz και το άλλο στους 1001 KHz.
Κάθε ένα από αυτά τα πλευρικά σήματα -που ονομάζονται πλευρικές ζώνες- είναι 1 KHz αν υποθέσουμε ότι αφαιρέσαμε το κέντρο του φέροντος σήματος ή κύματος. Η πλευρική ζώνη των 999 KHz ονομάζεται Κάτω Πλευρική Ζώνη (LSB) ενώ αυτή των 1001 KHz ονομάζεται Άνω Πλευρική Ζώνη (USB) από το Low και το Up, επειδή βρίσκονται στα δύο πλάγια του φέροντος κύματος που υποθετικά λείπει.
Για παράδειγμα ας αναφέρουμε μία εκπομπή στους 1000 KHz (ένας μεγάκυλος) - ακριβώς στη μέση της μπάντας των μεσαίων κυμάτων όπως συνηθίζουμε να λέμε. Σε αυτό το σήμα η μουσική ακούγεται στο κέντρο του φέροντος αν όμως συντονίσουμε λίγο δεξιά ή αριστερά δηλαδή στις δύο πλευρικές τότε διαπιστώνουμε ότι υπάρχει ξύσιμο και παραμόρφωση αν ο δέκτης είναι ψηφιακός τότε θα παρατηρήσουμε στο συχνόμετρό του ότι έχουμε ξεφύγει από τους 1000 KHz. Έτσι διαπιστώνουμε στην πράξη ότι υπάρχουν δύο πλευρικές στο φέρον κύμα. Το ένα πλευρικό σήμα βρίσκεται στους 999 KHz και το άλλο στους 1001 KHz.
Κάθε ένα από αυτά τα πλευρικά σήματα -που ονομάζονται πλευρικές ζώνες- είναι 1 KHz αν υποθέσουμε ότι αφαιρέσαμε το κέντρο του φέροντος σήματος ή κύματος. Η πλευρική ζώνη των 999 KHz ονομάζεται Κάτω Πλευρική Ζώνη (LSB) ενώ αυτή των 1001 KHz ονομάζεται Άνω Πλευρική Ζώνη (USB) από το Low και το Up, επειδή βρίσκονται στα δύο πλάγια του φέροντος κύματος που υποθετικά λείπει.
Όταν υπάρχει τουλάχιστον μία πλευρική ζώνη και το κεντρικό φέρον κύμα, τότε το σήμα ονομάζεται AM. Όταν αφαιρεθεί ο φορέας, αλλά υπάρχουν και οι δύο άνω και κάτω πλευρικές ζώνες, το σήμα αναφέρεται ως διπλή πλευρική ζώνη (DSB). Όταν αφαιρεθεί τόσο ο φορέας όσο και μία πλευρική ζώνη, προκύπτει απλή πλευρική ζώνη (SSB).
Η δυσκολία με ένα ραδιοφωνικό κύμα (σήμα) που είναι διαμορφωμένο κατά πλάτος (AM) είναι ότι δεν είναι πολύ αποτελεσματικό. Για λόγους τους οποίους δεν θα εξηγήσουμε στην ανάρτηση αυτή, το σήμα ΑΜ μπορεί να φέρει διαμόρφωση μόνο μέχρι ενός ορισμένου ποσοστού. Η ποσότητα του ηχητικού σήματος που εκπέμπεται (μεταφέρεται) της διαμόρφωσης όπως λέμε οι ραδιοερασιτέχνες είναι περίπου το ήμισυ της ισχύος του φέροντος κύματος (50%). Η διαμόρφωση αυτή ως ηχητική ισχύς (το μέρος του σήματος που μεταφέρει πληροφορίες) χωρίζεται στο μισό ανάμεσα στις δύο πλευρικές ζώνες! Δηλαδή ένα σήμα SSB (απλής πλευρικής ζώνης) έχει ισχύ όπως το ραδιοφωνικό σήμα AM αλλά κατά τέσσερις φορές περισσότερη ισχύ. Αυτό σημαίνει ότι ένας πομπός 50 Watts SSB έχει ισχύ διαμόρφωσης 600 Watts AM.
Ας αναφέρουμε μερικά παραδείγματα: Ας
υποθέσουμε ότι έχουμε έναν ραδιοφωνικό πομπό εκπομπής ισχύος 1 kW. Θα μπορούμε
να εκπέμψουμε μόνο 0,5kW ηχητικής ισχύος. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μια από τις
δύο πλευρικές ζώνες θα έχει μόνο 0,25 kW ισχύ διαμόρφωσης.
Αυτό είναι το πλεονέκτημα της διαμόρφωσης SSB που παρέχει
εξαιρετικά αποτελέσματα ισχύος.
Η εκπομπή με διαμόρφωση SSB αφαιρεί
τον φορέα και την μία πλευρική ζώνη και συγκεντρώνει όλη την ισχύ του σε μία
πλευρική ζώνη. Αυτό σημαίνει ότι ένα σήμα 1 kW SSB θα «ακούγεται» εξ ίσου καλά
όσο ένα συμβατικό φέρον από πομπό AM ή FM των 4 kWatt. Τις ιδιότητες αυτές τις εκμεταλλευόμαστε
στις επικοινωνίες στα βραχέα (HF) που εκεί ενδιαφέρει η εμβέλεια σε ιδιαίτερα μακρινές
περιοχές. Έτσι οι μεγάλες αποστάσεις καλύπτονται αποτελεσματικά με SSB.
Το όφελος της μονής πλευρικής ζώνης δεν είναι
μόνο προσοδοφόρο στην εκπομπή. Το αντίστροφο ακριβώς συμβαίνει και κατά την
λήψη σημάτων SSB. Αν
επεξεργαστούμε το παράδειγμα μας με μαθηματικό τρόπο, τότε η απόδοση φτάνει στις
16 φορές περισσότερο από ένα συμβατικό φέρον κύμα AM.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ανάρτηση μας "HF SSB vs VHF/UHF (σύγκριση)":