Αν διαθέτετε σύστημα συντονισμού (tuner) το οποίο περιλαμβάνει ένα πολύ καλό balun και σχεδιάζετε να χρησιμοποιήσετε ισοσταθμισμένη ανοικτή γραμμή μεταφοράς (balanced open line), δεν υπάρχει πρόβλημα. Αν χρησιμοποιήσετε όμως ομοαξονικό καλώδιο για κάθοδο, χωρίς tuner τότε απαιτείται οπωσδήποτε ένα καλό unun πάνω στην κεραία αν είναι endfed, ο λόγος στασίμων θα είναι κάτω από το 2:1. Αλλά ας δούμε λεπτομερώς ένα δίπολο κατασκευασμένο για τους 3700 Khz (80 m band). Στην ανάρτησή μας: http://sv1ahh.blogspot.com αποσαφηνίζεται τι είναι Balun και τι Unun. Υπάρχει σύγχυση στη χρήση αυτών των δύο ορολογιών.
Αν προσπαθήσουμε χωρίς balun να εκπέμψουμε, τότε θα δούμε ότι ο λόγος στασίμων (SWR) είναι πολύ χαμηλός στο κέντρο της μπάντας ενώ στα άκρα της θα ξεπερνά το 6:1. Αν τοποθετήσουμε ένα balun με πυρήνα από φερρίτη και σχέση 1:1 παρόμοιο με την κατασκευή που έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενη ανάρτηση στο σημείο τροφοδοσίας της κεραίας από την κάθοδο, τότε θα παρατηρήσουμε στη γέφυρα στασίμων λόγο 1,5:1. Που όμως, αναρωτηθήκατε ; στα άκρα της μπάντας; ΝΑΙ στα άκρα της μπάντας. Φαίνεται να έγινε κάποιο θαύμα … (τεχνολογικό). Αυτό όμως είναι απολύτως ΛΑΘΟΣ. Στην περίπτωση αυτή, αν χρησιμοποιηθεί ένα tuner θα είναι πολύ καλλίτερα από ότι με το balun. Η κεραία δεν έχει αλλάξει καθόλου. Τα στάσιμα είναι σε υψηλά επίπεδα αλλά φαινομενικά έχουν πέσει ως πραγματικά εκ θαύματος. Το όργανο μετράει λιγότερα επιστρεφόμενα κύματα λόγω της απορρόφησης που κάνει ο φερρίτης του balun. Θα συμβεί το ίδιο αν τοποθετήσουμε στο σημείο του balun μια αντίσταση 50 Ohms. Να θυμόμαστε ότι τα λίγα στάσιμα με τις διάφορες μοντέρνες διατάξεις που κυκλοφορούν τελευταία δεν είναι σωτηρία.
Αν προσπαθήσουμε χωρίς balun να εκπέμψουμε, τότε θα δούμε ότι ο λόγος στασίμων (SWR) είναι πολύ χαμηλός στο κέντρο της μπάντας ενώ στα άκρα της θα ξεπερνά το 6:1. Αν τοποθετήσουμε ένα balun με πυρήνα από φερρίτη και σχέση 1:1 παρόμοιο με την κατασκευή που έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενη ανάρτηση στο σημείο τροφοδοσίας της κεραίας από την κάθοδο, τότε θα παρατηρήσουμε στη γέφυρα στασίμων λόγο 1,5:1. Που όμως, αναρωτηθήκατε ; στα άκρα της μπάντας; ΝΑΙ στα άκρα της μπάντας. Φαίνεται να έγινε κάποιο θαύμα … (τεχνολογικό). Αυτό όμως είναι απολύτως ΛΑΘΟΣ. Στην περίπτωση αυτή, αν χρησιμοποιηθεί ένα tuner θα είναι πολύ καλλίτερα από ότι με το balun. Η κεραία δεν έχει αλλάξει καθόλου. Τα στάσιμα είναι σε υψηλά επίπεδα αλλά φαινομενικά έχουν πέσει ως πραγματικά εκ θαύματος. Το όργανο μετράει λιγότερα επιστρεφόμενα κύματα λόγω της απορρόφησης που κάνει ο φερρίτης του balun. Θα συμβεί το ίδιο αν τοποθετήσουμε στο σημείο του balun μια αντίσταση 50 Ohms. Να θυμόμαστε ότι τα λίγα στάσιμα με τις διάφορες μοντέρνες διατάξεις που κυκλοφορούν τελευταία δεν είναι σωτηρία.
Αυτά δεν είναι επικριτικά σχόλια για τα Balun τύπου μετασχηματιστή. Αν χρησιμοποιηθούν σωστά, συχνά μας βγάζουν από πολύ δύσκολες καταστάσεις με μεγάλη επιτυχία. Είναι βασικό όμως να γνωρίζουμε από την εμπειρία πως λειτουργούν οι βασικοί τύποι κεραιών που δύναται ένας ραδιοερασιτέχνης να χρησιμοποιήσει σε όλη του τη “σταδιοδρομία”… Έτσι λοιπόν αν κατασκευάσετε κάτι από τα σχετικά που αναφέρονται εδώ μην χαρείτε και θεωρήσετε δεδομένο ότι προέκυψε μια σπουδαία εφαρμογή από το τίποτα. Υπάρχουν δυο σημαντικά θέματα που πρέπει να γνωρίζουμε όταν αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε balun τύπου μετασχηματιστή.
- Να λειτουργούμε τα balun κάτω από την ονομαστική τιμή ισχύος που αναγράφεται από τον κατασκευαστή. Κυκλοφορούν balun στο εμπόριο με ονομαστικές τιμές 3Kw, 5Kw και ακόμη μεγαλύτερες. Οι διατάξεις αυτές είναι τύπου μετασχηματιστή με φερρίτη.
- Να μην λειτουργούμε τα balun σε συνθήκες υψηλών λόγων στασίμων.
Όταν αυτά λειτουργούν κατά μήκος όλου του εύρους των μπαντών των βραχέων που χρησιμοποιούμε εμείς οι ραδιοερασιτέχνες, έχουν να διαχειριστούν μεγάλη ποικιλία σύνθετων αντιστάσεων όπως έχουμε αναφέρει στις προηγούμενες αναρτήσεις μας. Αποτέλεσμα όλου αυτού είναι και οι υψηλοί λόγοι στασίμων κυμάτων (SWR). Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε μια καλή διάταξη συντονισμού ή ακόμη καλύτερα ένα καλοσχεδιασμένο coaxial balun.
Μπορούμε εύκολα να βρούμε και να κατασκευάσουμε Balun όλων των τύπων, στο ίντερνετ αλλά και στο ARRL Antenna Book.
Δεν θα επεκταθούμε άλλο στο άρθρο αυτό, θα αναφέρουμε όμως και πάλι ότι τα προαναφερόμενα είναι σκέψεις και εμπειρίες του Blogger από το 1973 μέχρι σήμερα.
73 de SV1AHH